Statik UPS
 
 Ahmet ÖZDEMİR
 UPSci.com editörü

Statik UPS tanımı içine giren farklı çalışma prensiplerinin tamamında, genel olarak üç ortak temel unsurdan söz etmek mümkündür. Bunlar; şebekeden sağlanan AC enerjiyi doğrultarak akü grubuna ve eviricilere aktaran "DOĞRULTUCU" ; akü grubundan ve doğrultucudan alınan DC enerjiyi tekrar  AC enerjiye evirerek yüklere aktaran "EVİRİCİ" ve bu işlemler için gerekli DC enerjiyi depolamak için kullanılan "AKÜ GRUBU" dur.
Özellikle küçük yükler için tercih edilebilen Line İnteraktif UPS lerin çoğunda, bu katlar şebekeden çalışma sırasında kısmen pasiftir ve bu durumda sadece, şebeke gerilimini regüle edip iyileştirmeyi amaçlayan STABİLİSATÖR kısmı aktif durumdadır. Akü grubu ve evirici kısmı, şebeke enerjisi kesildiğinde devreye girer ve aküler üzerinden yükü besler. Daha uzun yedekleme süreleri ve daha büyük yükler için tercih edilen ON-LINE UPS lerde ise bütün bu kısımlar sürekli olarak aktif durumdadır. Kimi uygulamalarda farklı yöntemler kullanılsa da UPS in bu üç temel kısmının sürekli aktif olduğu UPS ler, "gerçek ON-LINE" olarak nitelendirilmekte ve temel çalışma prensibi olarak, özellikle büyük güçlerde dünyada en yaygın uygulama şekli olarak kullanılmaktadır.
Statik UPS lerde yapısal nedenlerle ortaya çıkan, şebekeye yönelik harmonik salınımlar ve giriş güç faktörüne yönelik olumsuz etkiler, yeni nesil UPS lerde asgariye indirilmiştir. Bu amaçla, özellikle büyük güçlerdeki yeni nesil UPS lerde 12 darbeli Doğrultucular, ve Giriş Harmonik Filtreleri ön plana çıkmış, ayrıca PFC (Power Factor Correction) devrelerinin kullanımı yaygınlaşmıştır.
	Akü grubunun şarj yönetiminde ise, gelişen DSP teknikleri sayesinde, ortam sıcaklığından, akülerin özel çalışma karakteristiklerine kadar tüm veriler, mikroişlemcilerle denetlenmekte ve böylelikle akülerin kullanım ömürleri azami düzeye çıkarılabilmektedir. Statik UPS lerde, yükleri aküler üzerinden beslemek ve bu amaçla AC çıkış gerilimi üretmek için kullanılan EVIRICI kısmı, dinamik UPS lerden farklı olarak, her zaman statik teknolojiye dayalıdır. Özellikle On-line sistemlerde güncelliğini koruyan PWM (Puls Width Modulation), AC sinüs çıkış elde etmek için en yaygın yöntem olarak kullanılır. IGBT kontrol tekniklerindeki son gelişmeler sayesinde, günümüzde %100 dengesiz yükler için çıkış faz kaymaları, gerilim değişim oranları asgariye indirgenmiş olan STATIK EVIRICILER kullanılmaya başlanmış ve bu tür ayrıntılarda avantajlı konumda olan dinamik eviricilerle rekabet edebilecek düzeyde yüksek güçlü statik UPS ler ortaya çıkmıştır.
Statik UPS leri oluşturan bu temel kısımlara ek olarak, diğer tüm UPS ler için de geçerli olan, kontrol paneli ve kontrol yazılımları da, hem UPS lerin teknolojik düzeylerini ortaya koyan, hem de kullanıcıyla doğrudan ilgili olan unsurlardır. Özellikle On-line UPS ler açısından önemli diğer unsurlar ise; yükü şebekeye aktarmaya yarayan "STATIK BY-PASS" katı; giriş, çıkış ve DC bara filtreleri olarak sıralanabilir.

© 2001  U P S c i . c o m         Bu yazı, sadece kaynak gösterilerek ya da izin alınarak kullanılabilir. Blok diyagramlar, Labrijn Automotive  firmasına aittir.